Τα Φάρσαλα ανα τους αιώνες

Λεπτομέρειες

Δημιουργήθηκε στις Σάββατο, 03 Μάρτιος 2012 23:57

Δημοσιευμένο στις Σάββατο, 03 Μάρτιος 2012 23:57

Συντάχθηκε από τον/την Ζαχαρής Φώτης

Προβολές: 2024

Πηγή:   http://users.otenet.gr/~fotx/old/farsala.html    

Κωμόπολη, έδρα ομώνυμου δήμου και πρωτεύουσα της επαρχίας Φαρσάλων, του νομού Λάρισας. Κάτοικοι τής κωμόπολης 6.967 (1971), 7.094 (1981), τού δήμου 7.469(1971), 7.211 (1981 )  , 10.812 (2001). Ο πραγματικός πληθυσμός της πόλης υπολογίζεται σήμερα(2006),με βάση αντικειμενικά στοιχεία (λ.χ. μαθητές δημοτικών σχολείων, συνδέσεις ύδρευσης, τηλέφωνα και παροχές ρεύματος) σε 14.000 κατοίκους, περίπου καθώς κατά την διενέργεια της τελευταίας απογραφής μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ιδίως Σαρακατσάνοι και Βλάχοι, μετέβη στα χωριά καταγωγής του (στις περιοχές Ασπροποτάμου Καλαμπάκας, Αργιθέας και Αγράφων Καρδίτσας καθώς και σε χωριά της επαρχίας Φαρσάλων) και απογράφηκε εκεί.

Ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση των χωριών Χαλίκι και Ανθούσα Ασπροποτάμου καθώς και τα χωριά Καστράκι και Άγιος Αντώνιος Φαρσάλων, τα οποία ενώ είναι ακατοίκητα όλο το χρόνο εμφανίζονται στην τελευταία απογραφή το καθένα τους με πληθυσμό εκατοντάδων κατοίκων, που κατοικούν μόνιμα στα Φάρσαλα. Αποτέλεσμα της συμπεριφορά αυτής είναι να μην αποτυπώνεται ο πραγματικός πληθυσμός της πόλης και να μην χρηματοδοτείται ανάλογα με τις ανάγκες της η πόλη καθώς και ο Δήμος. Ενδεικτικά αναφέρεται πως η χρηματοδότηση του έργου της αποχέτευσης με συμμετοχή του την δημοσίου δεν επιτεύχθηκε λόγω της συμπεριφοράς αυτής των μόνιμων κατοίκων που ενεργούν σαν να είναι "φιλοξενούμενοι" στην πόλη. Στον δήμο ανήκουν επίσης οι οικισμοί Ρύζι , Σταθμός και Χάίδάρια. Τα Φάρσαλα βρίσκονται στο νότιο άκρο τού νομού Λάρισας, στις βόρειες απολήξεις τού Ναρθάκιου Όρους, σε υψόμετρο 160 και είναι γνωστά από την αρχαιότητα, μια και η κατοίκηση τής περιοχής τους υπήρξε συνεχής από την Νεολιθική Εποχή. (http://el.wikipedia.org/wiki/Φάρσαλα)

Η κωμόπολη αποτελεί οικονομικό, εμπορικό και αγροτικό κέντρο τής περιοχής, ενώ οι κάτοικοί της απασχολούνται στην γεωργία, στην κτηνοτροφία και στις τοπικές βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων. Γνωστός σε όλη την Ελλάδα είναι ο τοπικός τύπος χαλβά. Στην κωμόπολη διοργανώνονται κάθε χρόνο, από τις 10 ως τις 14 Αυγούστου, πολιτιστικές εκδηλώσεις αφιερωμένες στην απελευθέρωση τής Θεσσαλίας από τους Τούρκους. Υπάρχει επίσης αξιόλογη αρχαιολογική συλλογή, που περιλαμβάνει ειδώλια και επιγραφές από την Κλασική και την Ελληνιστική Εποχή.

Η Φάρσαλος, όπως ήταν γνωστή η πόλη κατά την αρχαιότητα, ήταν μία από τις σπουδαιότερες πόλεις της Θεσσαλίας και ανήκε στην Φθιώτιδα τετραρχία, τής οποίας ήταν πρωτεύουσα.Ήταν η πατρίδα τού γένους των Εχεκρατηδών, που συμμάχησαν με τους Αθηναίους κατά τους Περσικούς Πολέμους. Από το 400 π.Χ. οι κάτοικοί της αντιστάθηκαν στον τύραννο των Φερών με επιτυχία.Απο τά Φάρσαλα διήλθε η στρατιά του Ξέρξη.
Νότια τών Φαρσάλων κοντά στο όρος Ναρθάκιο ( Κασιδιάρης ) έγινε το 394 π.χ. η γνωστή μάχη μεταξύ των Θεσσαλών  και των στρατευμάτων των Ασιατών υπο τον βασιλέα της Σπάρτης Αγησίλαο Β'. Στην μάχη αυτή ο Αγησίλαος κατετρόπωσε το Θεσσαλικό ιππικο και εις ανάμνηση της νίκης  ήγειρε μεγαλοπρεπές μνημίο.  Υπήρξε μέλος τού Θεσσαλικού Κοινού και υποστηρικτήςτού Φιλίππου Β, τής Μακεδονίας.
Μετά τον θάνατο τού Μεγάλου Αλεξάνδρου,επικράτησε η αντιμακεδονική μερίδα, αλλά ο Αντίπατρος κατέλαβε εκ νέου την πόλη το 322 π.Χ. Το 48 π.Χ. στην περιοχή της ο Ιούλιος Καίσαρ νίκησε οριστικά τον Πομπήιο (βλ.Η μάχη των Φαρσάλων).Η αρχαία πόλη  βρισκόταν στην Θέση τής σημερινής ομώνυμης κωμόπολης.Σώζονται σημαντικά τμήματα τού τείχους της και σποραδικά ερείπια που αποδόθηκαν στον ναό τού Διός Θαλίου  καθώς και κτήρια τού 4ου και τού 3^ου αιώνα που ο προορισμός τους δεν έχειπροσδιοριστεί σαφώς.
Βρέθηκαν όστρακα που μαρτυρούν την κατοίκησητής πόλης από τα νεολιθικά χρόνια, επιγραφές αφιερωμένες στον Ασκληπιό , πήλινα ειδώλια τής Δήμητρας και της Κόρης, τάφοι, σπήλαιο αφιερωμένο σrον Πάνα και στις Νύμφες με πολλά αφιερώματα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένας θολωτός μυκηναϊκός τάφος που χρησιμοποιήθηκε μέχρι την Ελληνιστική Εποχή.

Κατά την βυζαντινή περίοδο εντάχθηκε στην επαρχία Θεσσαλίας με πρωτεύουσα την Λάρισα και συμμετέσχε σε όλα τα ιστορικά γεγονότα της ευρύτερης περιοχής. Κατά τους Μέσους Βυζαντινούς Χρόνους η πόλη γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση, αλλά κατά την Υστεροβυζαντινή Περίοδο παρήκμασε. Κατά τον 14ο αιώνα εντάχθηκε στο καταλανικο δουκάτο των Αθηνών.

Η πόλη κατά την διάρκεια τής Τουρκοκρατίας ήταν έδρα μπέηδων, που νέμονταν τις εύφορες εκτάσεις τής περιοχής και στις αρχές τού l9ου αιώνα έγιναν τσιφλίκι του Αλή πασά. 0 πληθυσμός της, σύμφωνα με τις πληροφορίες που μάς παρέχει ο Γάλλος πρόξενος στην Θεσσαλονίκη Μπωζούρ (Beaujour), έφθανε στις 5.000, η πόλη αποτελούσε ένα από τα κυριότερα κέντρα βαφής βαμβακερών ειδών και η εμποροπανήγυρή της, το δεύτερο δεκαπενθήμερο τού Αυγούστου, ήταν η σημαντικότερη τής Θεσσαλίας, καθώς συνέπιπτε με την συγκομιδή των δημητριακών. Κατά την διάρκεια των Ορλοφικών δοκιμάστηκε από τους Τουρκαλβανούς που επέστρεφαν από την Πελοπόννησο μετά την καταστολή τής εξέγερσης, αλλά ανέκτησε την εμπορική σημασία της τα επόμενα χρόνια.
Στην επανάσταση τού 1854 στην Θεσσαλία, στην Μακεδονία και στην Ήπειρο, πολλοί κάτοικοι της κατατάχθηκαν στα εθελοντικά σώματα, όπως επίσης και στην επανάσταση τού 1878. Μετά την ένωση τής Θεσσαλίας με την Ελλάδα το 1881, η οικονομική ζωή στην πόλη γνώρισε νέα ακμή, που συνεχίστηκε και στις επόμενες δεκαετίες. Κατά τον πόλεμο τού 1897, στα Φάρσαλα διεξήχθη σκληρή μάχη εναντίον των Τούρκων, στις 24 Απριλίου όμως οι ελληνικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στον Δομοκό.

Kcτά τον Β, Παγκόσμιο Πόλεμο, τα Φάρσαλα δοκιμάστηκαν λόγω τής Θέσης τους: βομβαρδίστηκαν τις πρώτες μέρες τού Απριλίου 1941 από γερμανικά αεροπλάνα, που προξένησαν σοβαρές ζημιές, και κατά την Κατοχή πλήρωσαν ακριβά την συμμετοχή των κατοίκων στην Εθνική Αντίσταση. Στο τέλος Μαρτίου τού 1943, η πόλη πυρπολήθηκε από τους Ιταλούς και 200 περίπου κάτοικοί της εκτελέστηκαν σε αντίποινα για την δράση των ανταρτών.

Η αποφασιστική σύγκρουση τού αρχαίου ρωμαϊκού εμφύλιου πολέμου ανάμεσα στον Ιούλιο Καίσαρα και τον Πομπήιο.

Μετά την ήττα τού Καίσαρος από τον Πομπήιο στο Δυρράχιο το 48 π.Χ., οι δύο στρατοί αναχώρησαν και συναντήθηκαν ξανά κάπου κοντά στα σημερινά Φάρσαλα. Μετά από πολλές ημέρες ελιγμών, ο Πομπήιος τελικά αποφάσισε να ξεκινήσει πρώτος την επίθεση. 0 Καίσαρ διέθετε περί τους 22.000 άνδρες, ενώ ο Πομπήιος ενδεχομένως ως και 45.000. 0 Πομπήιος συγκέντρωσε τον κύριο όγκο του ιππικού του κοντά στα σώματα πεζικού τής αριστερής πτέρυγας τού στρατεύματος του, ελπίζοντας να υπερφαλαγγίσει και να κατανικήσει την δεξιά πτέρυγα τού Καίσαρος, την οποία συγκροτούσε ένα ανάμικτο σώμα ιππικού και πεζικού. 0 Καίσαρ, ωστόσο, διείδε την αδυναμία τής δεξιάς του πτέρυγας και τοποθέτησε πίσω από αυτήν 2.000 περίπου επίλεκτους λεγεωναρίους του. Στην μάχη που ακολούθησε, το ιππικό τού Πομπηίου ωποχρέωσε σε υποχώρηση το ιππικό τού Καίσαρος, καταδιώκοντάς το όμως βρέθηκε αντιμέτωπο με το προελαύνον σώμα των επίλεκτων. Οι τελευταίοι χρησιμοποιούσαν τους υσσούς τους (λατ. pilum-i, το χαρακτηριστικό βραχύ ακόντιο που οι Ρωμαίοι οπλίτες εκσφενδόνιζαν εναντίον τού αντιπάλου τους για να επιτεθούν στην συνέχεια με το ξίφος) ως δόρατα για μάχη εκ τού συστάδην. Η ασυνήθιστη αυτή επίθεση τού πεζικού προκάλεσε σύγχυση στο ιππικό τού Πομπηίου τρέποντας το σε φυγή. Νικηφόροι οι λεγεωνάριοι άρχισαν στην συνέχεια να υπερφαλαγγίζουν την αριστερή πτέρυγα τού πεζικού τού Πομπηίου. Την ίδια στιγμή ένα τρίτο σώμα, που o Καίσαρ είχε κρατήσει σε εφεδρεία, έλαβε διαταγή να επιτεθεί. Η διάταξη των λεγεώνων τού Πομπηίου διασπάστηκε, το στράτευμά του ηττήθηκε και ο ίδιος διέφυγε στην Λάρισα.

Μία από τις πέντε επαρχίες τού νομού Λάρισας, η οποία καταλαμβάνει το νότιο τμήμα του. Συνορεύει βόρεια με την επαρχία Λάρισας, δυτικά με την επαρχία Καρδίτσας του ομώνυμου νομού, νότια με την επαρχία Δομοκού τού νομού Φθιώτιδος και ανατολικά με την επαρχία Βόλου τού νομού Μαγνησίας. 'Έχει συνολική έκταση 740 τετραγωνικά χιλιόμετρα, από τα οποία 478 είναι καλλιεργούμενες εκτάσεις ή βρίσκονται σε αγρανάπαυση 201 είναι βοσκοτοποι,18.5 καλύπτονται από δάση και 25 από οικισμούς. Από την συνολική της έκταση,577 τετραγωνικά χιλιόμετρα είναι πεδινά εδάφη και 163 ημιορεινά.Ολόκληρο το κεντρικό τμήμα τής επαρχίας διαρρέουν ο ποταμός Ενιπέας και οι παραπόταμοι του, σχηματίζοντας μια εύφορη πεδιάδα, ενώ στα βορειοανατολικά και νοτιοανατολικά υψώνονται μερικά χαμηλά βουνά, που έχουν μέγιστο υψόμετρο 1.514 στην κορυφή Γρίβας. Σημαντικότερες οικονομικές δραστηριότητες είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Κατά την απογραφή του 1981, η επαρχία είχε 7.094 κατοίκους και περιλάμβανε 1 δήμο, 27 κοινότητες και 55 οικισμούς. Πρωτεύουσα είναι τα Φάρσαλα

• Επόμενο >